Przegląd podatkowy: VAT

Wybrane orzeczenia TSUE i NSA

Polska ulga na złe długi niezgodna z Dyrektywą VAT: odzyskanie VAT nie może być zależne od warunków formalnych (wyrok TSUE z 15.10.2020 r., C-335/19)
W stanie faktycznym, w którym zapadło orzeczenie, polska spółka prowadziła działalność w zakresie doradztwa podatkowego. Wystawiła ona na jednego ze swoich kontrahentów fakturę z wykazaną kwotą podatku VAT. W chwili wykonania świadczenia kontrahent był zarejestrowany jako podatnik VAT i nie był w trakcie postępowania upadłościowego, ani w trakcie likwidacji. W ten stan został postawiony w okresie 150 dni od upływu terminu zapłaty.

Pytanie, które rozstrzygał Trybunał było relatywnie szerokie. Dotyczyło tego, czy prawo krajowe może uzależniać skorzystanie z ulgi na złe długi „od warunku, by w dniu dostawy towaru lub świadczenia usług, a także w dniu poprzedzającym dzień złożenia korekty deklaracji podatkowej mającej na celu skorzystanie z tego obniżenia dłużnik był zarejestrowany jako podatnik VAT i nie był w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji, zaś wierzyciel był w dniu poprzedzającym dzień złożenia korekty deklaracji podatkowej nadal zarejestrowany jako podatnik VAT”.

Odpowiedź Trybunału jest jednoznaczna: wszelkie tego typu warunki nie są dopuszczalne.

Jeżeli spółka buduje gminną drogę publiczną, aby móc prowadzić swoją działalność gospodarczą, to ma prawo do odliczenia VAT od robót budowlanych i nie musi opodatkowywać „przekazania” tej drogi gminie (wyrok TSUE z 16.09.2020 r., C-528/19)

Niemiecka spółka otrzymała decyzję zezwalającą na eksploatację kamieniołomu pod warunkiem zapewnienia dojazdu do niego publiczną drogą gminną. Gmina zobowiązała się do zaprojektowania drogi oraz udostępnienia jej spółce, a ta miała pokryć koszty jej budowy.

Organ uznał, że spółka dokonała – poprzez wybudowanie i przekazanie drogi – nieodpłatnego świadczenia na rzecz gminy, które podlega VAT. Sąd I instancji uznał, że opodatkowanego świadczenia tutaj brak, ale brak również jest prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia przez spółkę usług budowlanych.
Trybunał rozstrzygnął ten spór, jak się wydaje, dosyć jednoznacznie i korzystnie dla spółki.

Uznał on, że:

• podatnik ma prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z nabytych robót polegających na budowie gminnej drogi publicznej;
• otrzymanie zezwolenia na eksploatację kamieniołomu od organu administracji nie należy poczytywać za świadczenie wzajemne w rozumieniu przepisów o VAT;
• wykonanie robót budowlanych przez spółkę na gminnej drodze publicznej nie stanowi nieodpłatnego świadczenia, które miałoby podlegać opodatkowaniu VAT.

Jednocześnie, Trybunał zasygnalizował pewne szczegóły i warunki takiego traktowania podatkowego tego typu transakcji.

Odsetki od kredytu kupieckiego są zwolnione z VAT (wyrok NSA z 06.10.2020 r., sygn. I FSK 66/18)
Sprawa dotyczyła spółki zajmującej się produkcją maszyn i urządzeń dla sektora górniczego oraz świadczeniem usług dla górnictwa i hutnictwa. Spółka w ramach prowadzonej działalności zawierała umowy z dostawcami i odbiorcami, zgodnie z którymi odsetki z tytułu wydłużonego terminu płatności były uwzględnione w cenie towaru lub usługi. Spółka we wniosku o interpretację zapytała, czy odsetki powinny być wkalkulowane w podstawę opodatkowania VAT towaru lub usługi. Organ w interpretacji uznał, że odsetki za odroczenie terminu płatności należne na moment następujący po dostawie towarów nie stanowią elementu podstawy opodatkowania z tytułu samej dostawy, lecz powinny być uznane za odrębną od dostawy usługę finansową. W konsekwencji poprzez uznanie ich za formę kredytu kupieckiego korzystają ze zwolnienia z VAT. W następstwie - zdaniem organu – wynagrodzenie za dostawę towaru lub wykonanie usługi w części dotyczącej odsetek powinno być zwolnione z VAT.

WSA w Warszawie, a ostatecznie również NSA, podzieliły stanowisko organu interpretacyjnego, wskazując, że bez względu na umowne nazewnictwo jest to klasyczna forma kredytu kupieckiego. W związku z czym wynagrodzenie z tytułu odsetek stanowi usługę finansową podlegającą zwolnieniu z podatku VAT.

Odliczenie VAT związanego z eksploatacją samochodów będących przedmiotem najmu lub dzierżawy (wyrok NSA z 07.10.2020 r., sygn. I FSK 2003/17)
Wyrok zapadł w sprawie podatnika – osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą m.in. w zakresie najmu i dzierżawy środków transportu. Podatnik świadczył przedmiotowe usługi na podstawie umowy o zarządzanie. Pojazdy samochodowe wykorzystywane były wyłącznie na cele przedsiębiorstwa, tj. do odpłatnego najmu. Podatnik nie miał obowiązku prowadzenia ewidencji przebiegu, jednakże dokonywał tego fakultatywnie. Wystąpił o wydanie interpretacji indywidualnej w celu potwierdzenia prawa do pełnego odliczenia VAT związanego z eksploatacją samochodów. Organ podatkowy zakwestionował prawo do pełnego odliczenia podatku podnosząc, że podatnik nie wykluczył potencjalnej możliwości wykorzystywania samochodów do celów prywatnych, ponieważ są one garażowane na jego parkingu, a on sam ma dostęp do kluczyków zwracanych samochodów.

Jednak zarówno WSA we Wrocławiu, jak i NSA orzekły, że został spełniony warunek wykorzystywania samochodów wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika. Ponadto, pomimo braku obowiązku prowadzenia ewidencji, podatnik ją posiadał, co dodatkowo potwierdza prawo do pełnego odliczenia podatku VAT związanego z eksploatacją samochodów. Nie zmienia tego okoliczność, że samochody garażowane były na parkingu podatnika, co stwarza teoretyczną możliwość ich wykorzystywania w celach prywatnych.

Zmiany w prawie

Pierwszy JPK_V7 już za październik 2020 r.
Od 1 października 2020 wszyscy podatnicy zostali objęci obowiązkiem raportowania nowego pliku JPK_V7.

Nowy sposób raportowania wymaga m.in. oznaczania poszczególnych linii sprzedaży oraz zakupów odpowiednimi znacznikami towarowo-usługowymi, typami dokumentu oraz oznaczeniami procedur podatkowych. Dlatego warto, aby podatnicy upewnili się, czy plik JPK_V7 generowany jest w sposób prawidłowy, aby w razie ewentualnych niezgodności i błędów mieć szansę na dokonanie ostatnich poprawek w systemie, zanim do takich modyfikacji zmuszać będą wezwania urzędów skarbowych.

Objaśnienia MF w zakresie uznawania paragonów fiskalnych za faktury uproszczone
Ministerstwo Finansów opublikowało objaśnienia podatkowe z 16 października 2020 r. dotyczące uznawania paragonów fiskalnych z numerem NIP nabywcy do wartość 450 zł (100 euro) za faktury uproszczone oraz zasad ewidencjonowania faktur uproszczonych w nowym pliku JPK_V7.

Podatek cukrowy i opłata od małpek w kontekście VAT
Od 1 stycznia 2021 roku wejdą w życie przepisy dotyczące opłaty od środków spożywczych, czyli tzw. „podatku cukrowego” oraz opłaty od napojów alkoholowych w małych formatach do 300 ml, czyli tzw. „opłaty od małpek”, co oznacza, że do tego czasu pozostało niewiele ponad 2 miesiące. Tymczasem lista wątpliwości w zakresie stosowania tych przepisów w praktyce, w tym również w zakresie traktowania powyższych opłat na gruncie podatku VAT, stale rośnie.