Przegląd podatkowy: VAT

Wybrane orzeczenia TSUE i NSA

Usługi toll manufacturing dla podmiotu zagranicznego nie kreują stałego miejsca prowadzenia działalności w VAT (wyrok TSUE z 29 czerwca 2023 r., C-232/22)

W sprawie rozstrzyganej przez Trybunał spółka belgijska świadczyła usługi toll manufacturing dla spółki szwajcarskiej. Polegały one na produkcji wyrobów z surowców, które były własnością szwajcarskiego zleceniodawcy.

Obie spółki należały do tej samej grupy, a spółka szwajcarska była jedynym odbiorcą usług spółki belgijskiej, które stanowiły prawie całość jej obrotów. Spółka belgijska świadczyła również inne usługi (m.in. administracyjne oraz składowania) dla swojego szwajcarskiego odbiorcy.

Trybunał Sprawiedliwości uznał, że spółka szwajcarska nie posiada w tych warunkach stałego miejsca prowadzenia działalności dla celów VAT w Belgii, a zatem usługa spółki belgijskiej nie jest tam opodatkowana VAT.

Nawet jeżeli wniosek o oprocentowanie wynikające z wyroku TSUE został złożony w terminie późniejszym niż to wynika z polskiego ustawodawstwa, należy się ono w pełnej wysokości (wyrok TSUE z 8 czerwca 2023 r., C-322/22)

Przepisy polskiej ordynacji podatkowej przewidują pewne ograniczenia w naliczeniu oprocentowania należnego podatnikom od nadpłat wynikających z niezgodności polskich przepisów z prawem unijnym. Jeżeli wniosek o nadpłatę jest złożony w terminie późniejszym niż 30 dni od publikacji sentencji orzeczenia TSUE w Dzienniku Urzędowym UE, z którego – co do zasady – taka niezgodność wynika, oprocentowanie należne podatnikowi od takiej nadpłaty przysługuje jedynie za okres od dnia jej powstania do wyżej wspomnianego 30-tego dnia.

Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że takie ograniczenie naliczania oprocentowania jest niezgodne z prawem unijnym.

Wyrok zasadniczo otwiera możliwość żądania oprocentowania do dnia zwrotu nadpłaty, w tym do żądania niewypłaconego dotychczas oprocentowania w przypadku tego typu wniosków rozpatrzonych w przeszłości.

Zakup oraz odsprzedaż usługi hotelowej podlegają systemowi VAT-marża (wyrok TSUE z 29 czerwca 2023 r., C-108/22)

Świadczenie usług turystyki podlega szczególnej procedurze rozliczania VAT (procedura VAT-marża). W polskiej sprawie rozstrzygniętej przez Trybunał podatnik był konsolidatorem usług hotelowych – nabywał takie usługi oraz odsprzedawał je z narzutem dla kontrahentów biznesowych. Powstało pytanie, czy w takich warunkach należy stosować opodatkowanie VAT na zasadach wynikających z tej szczególnej procedury.

Trybunał uznał, że tak. Świadczy o tym częściowo już dotychczasowe orzecznictwo unijne, jak również fakt, że przyjęcie ogólnych zasad opodatkowania VAT wiązałoby się ze znacznymi utrudnieniami w rozliczeniach wynikających ze zróżnicowania miejsca świadczenia usług, ustalania podstawy opodatkowania, jak i prawa do odliczenia VAT.

O powstaniu obowiązku podatkowego może decydować formalny odbiór prac (wyrok NSA z 15 czerwca 2023 r., I FSK 1636/20)

Sprawa dotyczyła Spółki oferującej aplikacje komputerowe, na które wdrożenie u klientów składa się szereg czynności technicznych lub funkcjonalnych. Czynności te można podzielić na poszczególne etapy, które kończą się odbiorem prac według przewidzianej w umowie procedury. Spółka chciała potwierdzić, że w celu ustalenia momentu powstania obowiązku podatkowego należy uwzględnić przewidziany w takiej procedurze sposób odbioru prac, zakładający np. podpisanie przez strony protokołu zdawczo-odbiorczego.

Dyrektor KIS w wydanej interpretacji nie zgodził się z takim podejściem. Uważał, że przyjmowane częściowo usługi świadczone przez spółkę należy uznać za wykonane w momencie, w którym ona sama ocenia je jako zakończone i zgłasza kontrahentowi sfinalizowanie danego etapu prac pocztą elektroniczną. Zdaniem organu bez wpływu na określenie momentu powstania obowiązku podatkowego pozostają uregulowania łączące strony co do sposobu odbioru wykonanych usług, sposobu zgłaszania ewentualnych zastrzeżeń, czy też zasad i terminów usuwania wad wskazanych przez klienta.

Rację spółce przyznały jednak sądy obu instancji. NSA zgodził się ze stanowiskiem, że w zakresie w jakim uzgodniono w umowie odbiór prac, należy uznać, że formalność ta stanowi materialne zakończenie usługi i jest decydująca dla określenia momentu rzeczywistego jej wykonania. Zdaniem sądu w sprawie należało wziąć pod uwagę charakter świadczonych przez spółkę usług oraz wagę, jaką przywiązuje spółka i jej kontrahenci do procedur związanych z odbiorem prac. NSA argumentował, że skoro standardem rynkowym jest weryfikacja wykonania usługi, która stanowi warunek nierozerwalnie z nią związany, nie można uznać, że umowa stron w tym zakresie zmierza do manipulowania momentem powstania obowiązku podatkowego.

Wywóz towarów służących realizacji usługi kompleksowej za granicę stanowi WDT (wyrok NSA z 2 czerwca 2023 r., I FSK 832/20)

Wyrok dotyczył spółki oferującej kompleksowe usługi wykonania oranżerii. Spółka wyjaśniła, że kupuje w Polsce materiały i wykonuje z nich w swoim polskim zakładzie konstrukcje oranżerii według zamówienia. Następnie jako towary gotowe do montażu są przewożone do Niemiec i tam instalowane. Faktury dla klientów wystawiane są z niemieckim VAT. Spółka chciała potwierdzić, że wywóz konstrukcji z Polski nie powinien być rozliczany jako WDT.

Organ podatkowy uznał, że spółka świadczy na rzecz swoich klientów kompleksowe usługi związane z nieruchomościami, a do wywozu towarów z terytorium kraju nie ma zastosowania wyłączenie przewidziane dla dostawy towarów z montażem. W konsekwencji wywóz przez spółkę towarów, które służą wybudowaniu oranżerii, spełnia definicję tzw. nietransakcyjnego WDT. Ze stanowiskiem organu nie zgodził się sąd I instancji, do którego skargę wniosła spółka.

Ostatecznie sprawa trafiła jednak do NSA, który przyznał rację fiskusowi i uchylił wyrok WSA. NSA podkreślił, że organ podatkowy prawidłowo potraktował usługi związane z montażem oranżerii jako odrębne od wywiezienia konstrukcji poza Polskę. NSA, powołując się na orzecznictwo TSUE wskazał, że przemieszczenie towarów nie powinno być uznane za WDT tylko wtedy, gdy następuje nie w celu ostatecznej konsumpcji w danym państwie członkowskim, ale w celu dokonania czynności przetworzenia wskazanego towaru, po której następuje powrotne przemieszczenie do kraju pochodzenia towaru. A skoro w niniejszej sprawie przemieszczenie towaru służyło umożliwieniu świadczenia usług opodatkowanych poza Polską, wywóz konstrukcji do wzniesienia oranżerii należało potraktować jako WDT.

Przedwcześnie wystawiona faktura nie jest pusta (wyrok NSA z 21 czerwca 2023 r., I FSK 686/19)

Sprawa dotyczyła Spółki, której kontrahenci wymagają, by zapłata umówionych zaliczek następowała na podstawie wystawionych faktur VAT. Spółka wyjaśniła we wniosku o wydanie interpretacji, że w praktyce może się zdarzyć, że niezgodnie z umową klient spóźnia się z płatnością i nie następuje ona w terminie 30 dni od dnia wystawienia faktury zaliczkowej. Spółka chciała potwierdzić, że w takiej sytuacji wystawiony przez nią dokument nie powinien być traktowany jako tzw. pusta faktura.

Dyrektor KIS uznał, że gdy klient dokona zapłaty zaliczki z opóźnieniem, tzn. po upływie 30-go dnia od dnia wystawienia faktury, należy uznać, że faktura ta staje się tzw. pustą fakturą ze skutkami, o jakich mowa w art. 108 ustawy o VAT. Przyczyna powodująca, że faktura okazała się wystawiona z naruszeniem przepisów VAT była zdaniem organu bez znaczenia.

NSA, podzielając wykładnię Sądu I instancji wskazał, że wspomniany wyżej przepis dotyczy wyłącznie takich faktur, które nie dokumentują rzeczywistych zdarzeń gospodarczych. Z uwagi na cel regulacji, jakim jest zapobieganie nadużyciom, stosowanie art. 108 ustawy o VAT powinno być poprzedzone analizą, czy w danej sprawie istnieje ryzyko obniżenia wpływów budżetowych. NSA podkreślił, że skoro obowiązek podatkowy powstaje w dacie otrzymania płatności zaliczki, prawo do odliczenia ma charakter zawieszony i powstaje dopiero w momencie dokonania płatności. W ocenie NSA nie było zatem podstaw, by Spółka wystawiała w tej sytuacji faktury korygujące, ani by traktować wystawione przez nią dokumenty jako tzw. puste faktury.

Zmiany w prawie

Slim VAT 3 – kolejne uproszczenia od 1 lipca 2023 r.

Podobnie jak miało to miejsce wcześniej w odniesieniu do pakietów Slim VAT 1 oraz Slim VAT 2, najnowszy pakiet zmian również ma na celu uproszczenie regulacji dot. rozliczeń dokonywanych przez podatników VAT. Większość przepisów w tym zakresie weszła w życie z dniem 1 lipca 2023 roku.

Ustawa o obowiązkowym KseF wróci do Sejmu

Senat zagłosował za odrzuceniem w całości ustawy wprowadzającej obowiązek stosowania e-faktur ustrukturyzowanych od lipca 2024 r. Ustawa wróci teraz do Sejmu, który może wciąż odrzucić senackie weto. Przy realizacji takiego scenariusza prac legislacyjnych, oznaczałoby to, że przepisy dot. KSeF trafią do podpisu Prezydenta w wersji pierwotnie uchwalonej przez niższą izbę parlamentu.

W międzyczasie Ministerstwo Finansów opublikowało finalną wersję struktury logicznej e-faktury FA(2).

Członkowie grup VAT od lipca muszą składać pliki JPK

Od 1 lipca bieżącego roku członkowie grup VAT mają obowiązek comiesięcznego przesyłania do urzędu skarbowego elektronicznej ewidencji dostaw towarów i świadczenia usług na rzecz innych członków grupy – w formie pliku JPK_GV.