Pomoc publiczna na badania, rozwój i innowacje (B+R+I)

Innowacje to istotny czynnik długoterminowego wzrostu gospodarczego. Przedsiębiorcy doceniają korzyści z opracowywania i wdrażania innowacji związane z rentownością oraz możliwościami budowania trwałej przewagi konkurencyjnej. Działalność badawczo–rozwojowa i innowacje stanowią główną siłą napędową niezbędną do realizacji sześciu priorytetów Komisji Europejskiej na lata 2019-2024 w zakresie neutralności klimatycznej, transformacji cyfrowej, działań na rzecz sprawiedliwości społecznej i dobrobytu, wzmocnienia pozycji UE jako globalnego lidera, ochrony obywateli i wartości europejskich oraz wzmacniania demokracji europejskiej.

Innowacja jest pojęciem złożonym. Zgodnie ze wspólnym stanowiskiem OECD oraz Unii Europejskiej (Podręcznik Oslo 2018), przez innowację należy rozumieć nowy lub ulepszony produkt lub proces (lub ich połączenie), który różni się znacząco od poprzednich produktów lub procesów danej jednostki i który został udostępniony potencjalnym użytkownikom (produkt) lub wprowadzony do użytku przez jednostkę (proces). Definicja ta wskazuje, że innowacja jest czymś więcej niż pomysłem, prototypem czy wynalazkiem, ponieważ wymaga wdrożenia, a jej skala nowości może ograniczać się do danej jednostki.

Planując działania innowacyjne i prowadzące do nich prace badawczo–rozwojowe warto zainteresować się możliwościami wsparcia procesu opracowywania i wdrażania innowacji w ramach dostępnych programów grantowych, a także przyjrzeć się zasadom udzielania pomocy publicznej na badania, rozwój i innowacje.

Zasady udzielania pomocy publicznej

Podstawowym dokumentem regulującym zasady udzielania pomocy publicznej na działania innowacyjne jest Rozporządzenie Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (GBER).

Pomoc jest udzielana na realizację projektów obejmujących badania podstawowe, badania przemysłowe, eksperymentalne prace rozwojowe, opracowanie studium wykonalności.

Katalog kosztów kwalifikowanych obejmuje m.in. koszty:

• personelu,
• aparatury i sprzętu oraz budynków i gruntów w zakresie i przez okres, w jakim są one wykorzystywane na potrzeby projektu,
• badań wykonywanych na podstawie umowy, wiedzy i patentów zakupionych lub użytkowanych na podstawie licencji udzielonej przez źródła zewnętrzne na warunkach pełnej konkurencji, koszty doradztwa i równorzędnych usług,
• operacyjne, w tym koszty materiałów, dostaw i podobnych produktów, ponoszone bezpośrednio w wyniku realizacji projektu,
• realizacji studium wykonalności.

Maksymalna intensywność pomocy na projekty badawczo-rozwojowe zależy od wielkości przedsiębiorstwa oraz rodzaju realizowanych prac:

*W przypadku badań przemysłowych i eksperymentalnych prac rozwojowych intensywność pomocy może zostać zwiększona o 15 punktów procentowych maksymalnie do 80% kosztów kwalifikowalnych, jeżeli spełniony jest jeden z następujących warunków:

• projekt zakłada efektywną współpracę między przedsiębiorstwami wśród których przynajmniej jedno jest mikro, małym lub średnim przedsiębiorstwem, lub jest realizowany w co najmniej dwóch państwach członkowskich lub w państwie członkowskim i w państwie umawiającej się strony Porozumienia Europejskiego Obszaru Gospodarczego, przy czym żadne pojedyncze przedsiębiorstwo nie ponosi więcej niż 70% kosztów kwalifikowalnych, lub między przedsiębiorstwem i co najmniej jedną organizacją prowadzącą badania i upowszechniającą wiedzę, jeżeli ta ostatnia ponosi co najmniej 10% kosztów kwalifikowalnych i ma prawo do publikowania własnych wyników badań,
• wyniki projektu są szeroko rozpowszechniane podczas konferencji, za pośrednictwem publikacji, ogólnodostępnych baz bądź oprogramowania bezpłatnego lub otwartego.

Przykładowe programy, w ramach których udzielana może być pomoc: Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki, INFOSTRATEG, NUTRITECH, Krajowy Plan Odbudowy.
 

Katalog kosztów kwalifikowanych obejmuje:

• koszty uzyskania, walidacji i obrony patentów i innych wartości niematerialnych i prawnych,
• koszty oddelegowania wysoko wykwalifikowanego personelu z organizacji prowadzącej badania i upowszechniającej wiedzę bądź z dużego przedsiębiorstwa (pod warunkiem, że personel ten zajmuje się działalnością badawczą, rozwojową i innowacyjną na nowo utworzonych u beneficjenta stanowiskach i nie zastępuje innego personelu),
• koszty usług doradczych w zakresie innowacji i usług wsparcia innowacji.

 
Co do zasady, intensywność pomocy dla MŚP na wspieranie innowacyjności nie może przekroczyć 50% kosztów kwalifikowalnych.

Przykładowe programy, w ramach których udzielana może być pomoc: Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki, Krajowy Plan Odbudowy.

Pomoc dla MŚP na projekty badawczo-rozwojowe oraz studia wykonalności, którym przyznano znak jakości w postaci pieczęci doskonałości w ramach programu „Horyzont 2020” lub „Horyzont Europa”.

Działania kwalifikowalne (poza działaniami wykraczającymi poza eksperymentalne prace rozwojowe) oraz kategorie, maksymalne kwoty i metody obliczania kosztów kwalifikowalnych są zgodne z zasadami programu „Horyzont 2020” lub „Horyzont Europa”, przy czym maksymalna kwota pomocy nie może przekraczać 2,5 mln EUR na MŚP i na projekt badawczo-rozwojowy lub studium wykonalności, a całkowite finansowanie publiczne dla projektu badawczo-rozwojowego lub studium wykonalności nie może przekraczać maksymalnej stopy finansowania określonej dla tego projektu lub studium zgodnie z przepisami programu „Horyzont 2020” lub programu „Horyzont Europa”.

Przykładowe programy, w ramach których udzielana może być pomoc: Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki.

Pomoc udzielana na utworzenie lub unowocześnienie infrastruktury badawczej wykorzystywanej do prowadzenia działalności gospodarczej. Jeżeli infrastrukturę badawczą wykorzystuje się do prowadzenia zarówno działalności gospodarczej, jak i niegospodarczej, finansowanie, koszty i dochody z każdego rodzaju działalności należy rozliczać osobno, konsekwentnie stosując obiektywnie uzasadnione zasady rachunku kosztów.

Dostęp do infrastruktury jest udzielany szeregowi użytkowników na przejrzystych i niedyskryminacyjnych zasadach. Przedsiębiorstwom, które finansują co najmniej 10% kosztów inwestycji w infrastrukturę, można przyznać preferencyjny dostęp do infrastruktury na bardziej korzystnych warunkach.

Katalog kosztów kwalifikowalnych obejmuje:

• koszty inwestycji w rzeczowe aktywa trwałe i wartości niematerialne i prawne.

Intensywność pomocy wynosi maksymalnie 50% kosztów kwalifikowalnych.

Przykładowe programy, w ramach których udzielana może być pomoc: Krajowy Plan Odbudowy.
 

Co do zasady wsparcia inwestycyjne na infrastrukturę badawczą przedsiębiorstw udzielane jest w formie regionalnej pomocy inwestycyjnej.

Pomoc jest dostępna dla wszystkich przedsiębiorstw, niezależnie od wielkości. Wsparcie może być udzielone dużym przedsiębiorstwom pod warunkiem skutecznej współpracy z MŚP w zakresie działalności objętej pomocą (współpracujące MŚP ponoszą przynajmniej 30% całkowitych kosztów kwalifikowalnych).

Katalog kosztów kwalifikowalnych obejmuje:

• koszty personelu,
• koszty aparatury, sprzętu, budynków i gruntu w zakresie i przez okres, w jakim są one wykorzystywane na potrzeby projektu,
• koszty badań wykonywanych na podstawie umowy, wiedzy i patentów zakupionych lub użytkowanych na podstawie licencji udzielonej przez źródła zewnętrzne w warunkach pełnej konkurencji,
• dodatkowe koszty ogólne i inne koszty operacyjne, w tym koszty materiałów i podobnych produktów, ponoszone bezpośrednio w wyniku realizowania projektu.

Intensywność pomocy wynosi maksymalnie 15% kosztów kwalifikowalnych dla dużych przedsiębiorstw i 50% kosztów kwalifikowalnych dla MŚP.

Przykładowe programy, w ramach których udzielana może być pomoc: Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki, Krajowy Plan Odbudowy.

Pomoc przeznaczona jest wyłącznie dla podmiotów prawnych zarządzających klastrem innowacyjnym i może być udzielana na:

1. Utworzenie lub modernizację klastrów innowacyjnych

Dostęp do pomieszczeń, zaplecza oraz działań klastra jest udzielany szeregowi użytkowników na przejrzystych i niedyskryminacyjnych zasadach. Przedsiębiorstwom, które finansują co najmniej 10 % kosztów inwestycji klastra innowacyjnego, można przyznać preferencyjny dostęp na bardziej korzystnych warunkach.

Katalog kosztów kwalifikowalnych obejmuje:

• koszty inwestycji w rzeczowe aktywa trwałe i wartości niematerialne i prawne.

Intensywność pomocy wynosi maksymalnie 50%, przy czym istnieje możliwość jej zwiększenia o 5 lub 15 punktów procentowych w zależności od lokalizacji klastra i intensywności pomocy zgodnie z mapą pomocy regionalnej.

2. Koszty operacyjne przez maksymalnie 10 lat

Katalog kosztów kwalifikowalnych obejmuje:

• określone koszty personelu i koszty administracyjne.

Intensywność pomocy operacyjnej wynosi maksymalnie 50% łącznych kwalifikowalnych kosztów w okresie, na który przyznawana jest pomoc.

Pomoc przyznaje się bezpośrednio organizacjom prowadzącym badania i upowszechniającym wiedzę i nie zakłada ona bezpośredniego przyznawania pomocy niezwiązanej z badaniami przedsiębiorstwom produkującym, przetwarzającym lub wprowadzającym do obrotu produkty rybołówstwa i akwakultury. Konieczne jest, aby projekt objęty pomocą leżał w sferze zainteresowania wszystkich przedsiębiorstw działających w danym sektorze lub podsektorze.

Katalog kosztów kwalifikowalnych jest tożsamy z katalogiem kosztów kwalifikowalnych w ramach pomocy na projekty badawczo-rozwojowe.

Intensywność pomocy wynosi maksymalnie 100% kosztów kwalifikowalnych.

Pomoc przeznaczona jest na współfinansowanie projektów badawczo-rozwojowych lub studium wykonalności realizowanych przez co najmniej trzy państwa członkowskie lub dwa państwa członkowskie i co najmniej jedno państwo stowarzyszone. Projekt, któremu udzielane jest wsparcie, wybierany jest w oparciu o transnarodowe zaproszenia do składania wniosków zgodnie z przepisami programu „Horyzont 2020” lub programu „Horyzont Europa”.

Działania kwalifikowalne (poza działaniami wykraczającymi poza eksperymentalne prace rozwojowe) oraz kategorie, maksymalne kwoty i metody obliczania kosztów kwalifikowalnych są zgodne z zasadami programu „Horyzont 2020” lub „Horyzont Europa”, przy czym całkowite finansowanie publiczne nie może przekraczać stopy finansowania określonej dla projektu badawczo-rozwojowego lub studium wykonalności w następstwie wyboru, klasyfikacji i oceny zgodnie z przepisami programu „Horyzont 2020” lub programu „Horyzont Europa”.

Zakłada pomoc na współfinansowane łączenie w zespoły, w którym uczestniczą co najmniej dwa państwa członkowskie i które jest wybierane (ocena i klasyfikacja) w wyniku transnarodowych zaproszeń do składania wniosków zgodnie z przepisami programu „Horyzont 2020” lub programu „Horyzont Europa”.

Działania kwalifikowalne (poza działaniami wykraczającymi poza eksperymentalne prace rozwojowe) oraz kategorie, maksymalne kwoty i metody obliczania kosztów kwalifikowalnych są zgodne z zasadami programu „Horyzont 2020” lub „Horyzont Europa” (dodatkowo za kwalifikowalne uznaje się także koszty inwestycji w rzeczowe aktywa trwałe i wartości niematerialne i prawne związane z projektem – intensywność pomocy do 70%), przy czym całkowite finansowanie publiczne nie może przekraczać stopy finansowania określonej dla łączenia w zespoły w następstwie wyboru, klasyfikacji i oceny zgodnie z przepisami programu „Horyzont 2020” lub programu „Horyzont Europa”.