Przegląd podatkowy: VAT

Wybrane orzeczenia TSUE i NSA

Ponoszenie kosztu za inny podmiot może być świadczeniem usługi opodatkowanej VAT także wtedy, gdy nie jest za to pobierane wynagrodzenie (wyrok TSUE z 19.12.2019 r. w sprawie C-707/18)

Rumuńska spółka zamierzała sprzedać nieruchomość. Była przy tym zobowiązana, zgodnie z prawem, do poniesienia określonych kosztów dotyczących czynności o charakterze administracyjnym (koszty wpisu do odpowiedniego rejestru). Strony transakcji postanowiły w umowie, że to jednak nabywca poniesie koszty tych administracyjnych czynności, tj. nie będą one uwzględnione w cenie nieruchomości ani zrefakturowane na sprzedawcę. W takiej sytuacji powstały wątpliwości, czy nabywca dokonuje świadczenia usług wobec sprzedającego ponosząc określone koszty administracyjne, a także czy nabywca ma prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu poniesienia tych kosztów (tj. gdy z tytułu tych czynności wystawione zostały na nabywcę faktury VAT).

Trybunał uznał, że strony mogą swobodnie postanowić, kto ponosi ekonomiczny ciężar kosztów dokonania określonych formalności. Jednak nie zmienia to faktu, że w niniejszej sprawie z mocy prawa to sprzedawca był zobowiązany do ich poniesienia. Nabywca, ponosząc zatem koszty sprzedawcy, działał we własnym imieniu, ale na jego rzecz. W konsekwencji nabywca wyświadczył usługę opodatkowaną VAT na rzecz sprzedającego, a konkluzji tej nie zmienia fakt, że koszty opłat nie zostały przeniesione na sprzedawcę.

Trybunał wskazał, iż zazwyczaj, gdy dany podmiot ponosi jakieś koszty za kogoś innego, to „przerzuca” te koszty, „refakturuje” je na podmiot zobowiązany. Jednakże Trybunał zasugerował, że jeżeli strony postanowiły, że koszt ponosi nabywca, ale nie przenosi go na sprzedawcę (zobowiązanego do poniesienia kosztu), to mamy do czynienia z nieodpłatnym świadczeniem usługi, które podlega opodatkowaniu VAT. Trybunał podkreślił również, że samo ustalenie w umowie sprzedaży, że nabywca pokryje koszty urzędowych czynności, nie ma decydującego znaczenia dla rozstrzygnięcia, czy ma on prawo do odliczenia VAT związanego z pokryciem kosztów wynikających z tego tytułu.

Przedłużenie terminu zwrotu całości VAT w sytuacji, gdy tylko część wnioskowanej kwoty wymaga dalszej weryfikacji, jest niezgodne z przepisami unijnymi (opinia Rzecznika Generalnego z 19.12.2019 r., w sprawie C-446/18)

Czeskie organy podatkowe powzięły wątpliwości co do części zwrotu VAT wnioskowanego przez Spółkę handlującą olejem rzepakowym. W szczególności, organy kwestionowały rzetelność niektórych transakcji, ponieważ ich zdaniem olej rzepakowy sprzedawany był wewnątrzwspólnotowo do polskiego podmiotu będącego tzw. „znikającym podatnikiem”. Organ przedłużył termin zwrotu całości VAT argumentując, że prawo do odliczenia przysługuje w zakresie całej kwoty za dany okres rozliczeniowy i ma charakter niepodzielny. W związku z tym, czeski sąd odsyłający zadał pytanie, czy organy podatkowe mogą przedłużać termin zwrotu całości nadwyżki VAT naliczonego za dany okres rozliczeniowy w sytuacji, gdy dalszej weryfikacji wymaga jedynie część kwoty zwrotu VAT wnioskowanej przez podatnika.

Zdaniem Rzecznika art. 183 Dyrektywy VAT nie zezwala na odmowę zwrotu części nadwyżki VAT naliczonego wnioskowanej przez podatnika, co do której nie zachodzi potrzeba dalszej weryfikacji, w sytuacji gdy sporna jest tylko część kwoty, o której zwrot wystąpił podatnik. Zwrot nadwyżki podatku naliczonego, którego zasadność nie budzi wątpliwości, powinien być dokonany natychmiast.

Według Rzecznika, z zasady neutralności wynika, że podatnik w obrocie transgranicznym nie powinien być traktowany na gruncie VAT gorzej niż podmioty dokonujące transakcji krajowych ani zmuszany do nieproporcjonalnego ponoszenia ciężaru finansowania podatku, który powinien obciążać końcowego konsumenta. Prawo do odliczenia jest fundamentalnym prawem podatnika, a państwa członkowskie powinny mieć je na uwadze stosując oraz interpretując przepisy Dyrektywy VAT.

Charakter klasyfikacji statystycznej PKWiU w postępowaniu o wydanie interpretacji podatkowej – NSA odmówił podjęcia uchwały (postanowienie NSA z dnia 20 stycznia 2020 r., sygn. I FPS 3/19)

W dniu 28 sierpnia 2019 r. Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców zwrócił się do Naczelnego Sądu Administracyjnego z wnioskiem o rozstrzygnięcie kwestii, czy w świetle Ordynacji podatkowej klasyfikacja statystyczna (PKWiU) stanowi element stanu faktycznego wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, a w konsekwencji czy organ interpretacyjny jest nią związany, czy też klasyfikacja ta stanowi element normy prawnej, a tym samym organ interpretacyjny zobowiązany jest w toku prowadzonego postępowania do weryfikacji jej prawidłowości.

W uzasadnieniu Rzecznik wskazał, że kwestia będąca przedmiotem wniosku budzi rozbieżności w orzecznictwie, opowiadając się jednocześnie za uznaniem klasyfikacji PKWiU za element normy prawnej. Przyjęcie bowiem, że jest ona elementem stanu faktycznego oznaczałoby zdaniem Rzecznika, że nawet w przypadku błędnej klasyfikacji dokonanej przez wnioskodawcę, organ wydający interpretację indywidualną byłby nią związany, a w konsekwencji podatnik nie korzystałby z ochrony wynikającej z otrzymanej interpretacji.

Postanowieniem z dnia 20 stycznia 2020 r. Naczelny Sąd Administracyjny odmówił podjęcia uchwały w przedmiotowej sprawie. Skład orzekający podkreślił, iż wnioskodawca nie wykazał, aby w orzecznictwie istniały rozbieżności w zakresie przedstawionego zagadnienia. Kluczowe znaczenie ma bowiem określenie przez wnioskodawcę, czy klasyfikacja PKWiU jest częścią stanu faktycznego, czy też sformułowanego stanowiska prawnego.

Prawo do odliczenia VAT z tytułu wydatków poniesionych na działalność CSR (wyrok NSA z 10.09.2019 r., sygn. I FSK 1024/17)

W grudniu 2019 r. opublikowano uzasadnienie kolejnego, korzystnego dla podatników wyroku NSA dotyczącego prawa do odliczenia VAT w związku z wydatkami poniesionymi na działalność CSR.

W sprawie tej spółka będąca nadawcą radiowym i wydawcą portalu internetowego w ramach przyjętej strategii marketingowej upowszechniała w emitowanych programach oraz publikacjach działalność społecznie użyteczną. Uważała, że z tytułu nabyć towarów i usług pozostających w bezpośrednim związku z upowszechnianiem i wspieraniem takiej działalności przysługuje jej prawo do odliczenia VAT naliczonego, gdyż mają one związek z wykonywanymi przez nią czynnościami opodatkowanymi.

Zarówno organ interpretacyjny, jak i Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie uznały stanowisko spółki za nieprawidłowe argumentując, że wydatki poniesione na działalność społecznie użyteczną pozostają bez związku z działalnością gospodarczą spółki, a w konsekwencji spółce nie przysługuje prawo do odliczenia VAT.

Po stronie podatnika opowiedział się jednak Naczelny Sąd Administracyjny uznając skargę kasacyjną spółki za zasadną. Skład orzekający wskazał, iż wspieranie działalności społecznie użytecznej buduje pozytywny wizerunek spółki i może być brane pod uwagę przez kontrahentów zainteresowanych zakupem czasu lub przestrzeni reklamowych w prowadzonych przez nią mediach, a tym samym przekładać się na wpływy z jej podstawowej działalności gospodarczej. Zdaniem NSA podejmowane przez spółkę działania dają jej prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Zmiany w prawie

Komunikat MF w sprawie implementacji przepisów dotyczących quick fixes

W dniu 23 grudnia 2019 r. Ministerstwo Finansów wydało komunikat, w którym poinformowało, że prace legislacyjne nad implementacją Dyrektywy 2018/1910 dotyczącej pakietu quick fixes nie zostaną zakończone przed 1 stycznia 2020 r. Opublikowany komunikat określa także zasady stosowania przepisów VAT w okresie przejściowym, tj. od 1 stycznia 2020 r. do czasu wejścia w życie przepisów implementujących Dyrektywę. We wskazanym okresie podatnicy mogą wybrać, czy w odniesieniu do rozliczeń VAT będą stosować regulacje krajowe czy przepisy Dyrektywy, przy czym Ministerstwo podkreśliło, iż powinni czynić to konsekwentnie we wszystkich aspektach związanych z rozliczaniem danej transakcji.

Komunikat jest dostępny tutaj.

Objaśnienia MF w zakresie ‘Białej listy’ podatników oraz mechanizmu podzielonej płatności

W dniu 23 grudnia 2019 r. Ministerstwo Finansów opublikowało objaśnienia podatkowe dotyczące wykazu podatników VAT(tzw. ‘Białej listy’) oraz mechanizmu podzielonej płatności (tzw. ‘split payment’).