Pomoc publiczna na ochronę środowiska i energetykę

Kierunki rozwoju i transformacji działalności przedsiębiorstw są obecnie w znaczącym stopniu determinowane koniecznością odpowiedzi na zagrożenie wynikające ze zmian klimatu. Przyjęta przez Komisję Europejską w 2019 r. polityka Europejskiego Zielonego Ładu zakłada konieczność podjęcia w nadchodzących latach szeregu działań mających na celu w szczególności ograniczenie emisji gazów cieplarnianych. Oznacza to modyfikację polityki klimatycznej, środowiskowej, energetycznej, transportowej, przemysłowej, rolnej oraz dziedziny zrównoważonego finansowania, co będzie wiązało się z nałożeniem na podmioty działające w różnych branżach nowych wymogów dotyczących m.in. zmniejszenia oddziaływania na środowisko.

Konieczność dostosowania działań przedsiębiorstwa do rozwiązań wdrażanych w związku z Europejskim Zielonym Ładem wymaga realizacji czaso- i kapitałochłonnych działań. Aktywności mające na celu np. opracowanie i/lub wdrożeniem produktów i/lub procesów z mniejszym wpływem na środowisko mogą być przedmiotem finansowania z niekomercyjnych źródeł, w tym w formie pomocy publicznej na B+R+I, środowisko i energetykę, tym bardziej, że aż 30% środków z budżetu UE na lata 2021-2027 zostanie przeznaczonych na walkę ze zmianami klimatu.

Podstawowym dokumentem regulującym zasady udzielania pomocy publicznej na ochronę środowiska i energetykę jest Rozporządzenie Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (GBER).

Ochrona środowiska

Zgodnie z GBER ochrona środowiska oznacza każde działanie zmierzające do naprawienia wyrządzonej szkody lub zapobiegające wyrządzeniu szkody fizycznemu otoczeniu lub zasobom naturalnym poprzez działalność beneficjenta, działanie zmierzające do zmniejszenia ryzyka wystąpienia takiej szkody bądź zachęcające do bardziej efektywnego wykorzystywania zasobów naturalnych, w tym środki służące oszczędzaniu energii i stosowanie odnawialnych źródeł energii.

Pomoc na badania, w tym audyty energetyczne i studia wykonalności, bezpośrednio związane z inwestycjami dotyczącymi ochrony środowiska.
Kosztami kwalifikowalnymi są koszty realizacji badań.

Intensywność pomocy wynosi maksymalnie 50% kosztów kwalifikowalnych i może być zwiększona o 20 / 10 punktów procentowych w przypadku badań przeprowadzanych na rzecz odpowiednio małych / średnich przedsiębiorstw.
Pomoc nie może zostać przyznana dużym przedsiębiorstwom na audyty energetyczne przeprowadzane na mocy art. 8 ust. 4 dyrektywy 2012/27/UE, chyba że taki audyt energetyczny jest prowadzony w uzupełnieniu obowiązkowego audytu energetycznego na mocy tej dyrektywy.

Przykładowy program, w ramach którego udzielana jest lub będzie pomoc: Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki.
 

Inwestycja kwalifikuje się do wsparcia, jeśli umożliwia beneficjentowi podniesienie poziomu ochrony środowiska w wyniku prowadzonej przez niego działalności poprzez stosowanie norm surowszych niż normy unijne, niezależnie od istnienia obowiązujących norm krajowych, które są surowsze niż normy unijne bądź jeśli umożliwia beneficjentowi podniesienie poziomu ochrony środowiska w wyniku prowadzonej przez niego działalności w przypadku braku norm unijnych. Co do zasady pomoc nie jest przyznawana w przypadku, gdy inwestycje są realizowane, by zapewnić przestrzeganie przez przedsiębiorstwa już przyjętych, ale jeszcze nieobowiązujących norm unijnych.

Katalog kosztów kwalifikowalnych obejmuje:

• dodatkowe koszty inwestycji konieczne, aby osiągnąć poziom wyższy niż wymagają tego obowiązujące normy unijne lub zwiększyć poziom ochrony środowiska w przypadku braku norm unijnych.

Intensywność pomocy wynosi maksymalnie 40% kosztów kwalifikowalnych.

Możliwe zwiększenie o:

• 10 lub 20 punktów procentowych w przypadku pomocy na rzecz średniego / małego przedsiębiorstwa,
• 5 lub 15 punktów procentowych dla inwestycji realizowanych na określonych obszarach.

Przykładowe programy, w ramach których udzielana jest lub będzie pomoc: Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki, Krajowy Plan Odbudowy.

Powyższa pomoc jest pomocą zachęcającą przedsiębiorstwa do przestrzegania jeszcze nieobowiązujących nowych norm unijnych podwyższających poziom ochrony środowiska.

Katalog kosztów kwalifikowalnych obejmuje:

• dodatkowe koszty inwestycji konieczne, aby osiągnąć poziom wyższy niż wymagają tego normy unijne.

Intensywność pomocy wynosi maksymalnie:

• 20% / 15% / 10% kosztów kwalifikowalnych dla odpowiednio małych / średnich / dużych przedsiębiorstw, jeżeli realizacja i zakończenie inwestycji mają miejsce wcześniej niż trzy lata przed dniem wejścia w życie nowej normy unijnej, lub
• 15% / 10% / 5% dla odpowiednio małych / średnich / dużych przedsiębiorstw, jeżeli realizacja i zakończenie inwestycji mają miejsce w okresie od roku do trzech lat przed dniem wejścia w życie nowej normy unijnej.

Istnieje również możliwość zwiększenia intensywności pomocy o 5 lub 15 punktów procentowych dla inwestycji realizowanych na określonych obszarach.

Przykładowe programy, w ramach których udzielana jest lub będzie pomoc: Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki, Krajowy Plan Odbudowy. 

Pomoc przyznaje się na recykling i ponowne wykorzystanie odpadów wytwarzanych przez inne przedsiębiorstwa przy założeniu, że przetwarzane materiały pochodzące z recyklingu lub ponownie użyte zostałyby w przeciwnym razie usunięte lub przetworzone w sposób mniej przyjazny dla środowiska. Istotnym elementem jest wymóg wykraczania inwestycji poza aktualny stan techniki.

Katalog kosztów kwalifikowalnych obejmuje:

• dodatkowe koszty inwestycji konieczne do realizacji inwestycji prowadzącej do lepszej lub bardziej wydajnej działalności w zakresie recyklingu lub ponownego użycia w porównaniu z konwencjonalnym procesem związanym z działalnością w zakresie ponownego użycia i recyklingu o tej samej mocy produkcyjnej, jaki by powstał w przypadku braku pomocy.

 
Intensywność pomocy wynosi maksymalnie 35% kosztów kwalifikowalnych z możliwością zwiększenia o:

• 10 lub 20 punktów procentowych w przypadku pomocy na rzecz średniego / małego przedsiębiorstwa,
• 5 lub 15 punktów procentowych dla inwestycji realizowanych na określonych obszarach.

Przykładowe programy, w ramach których udzielana jest lub będzie pomoc: Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki, Krajowy Plan Odbudowy.

Pomoc jest przyznawana na rozwój infrastruktury ładowania lub tankowania, która dostarcza pojazdom energię elektryczną lub wodór odnawialny do celów transportu.

Katalog kosztów kwalifikowalnych obejmuje:

• koszty budowy, instalacji lub modernizacji infrastruktury ładowania lub tankowania.

Pomoc jest przyznawana w drodze procedury przetargowej zgodnej z zasadami konkurencji, w oparciu o jasne, przejrzyste i niedyskryminujące kryteria. Intensywność pomocy może wynieść do 100% kosztów kwalifikowalnych.

Pomoc dotyczy wyłącznie budowy, instalacji lub modernizacji infrastruktury ładowania lub tankowania publicznie dostępnej i umożliwiającej użytkownikom niedyskryminacyjny dostęp, w tym w odniesieniu do taryf, metod uwierzytelniania i płatności oraz innych warunków użytkowania.

Niezależnie od powyższego, istnieją również instrumenty wsparcia dla infrastruktury ładowania innej, niż ogólnodostępna.

Energetyka

Katalog kosztów kwalifikowalnych obejmuje:

• dodatkowe koszty inwestycji niezbędne do osiągnięcia wyższego poziomu efektywności energetycznej.

Co do zasady, intensywność pomocy wynosi maksymalnie 30% kosztów kwalifikowalnych, przy czym istnieje możliwość zwiększenia o:

• dodatkowe 10 lub 20 punktów procentowych w przypadku pomocy na rzecz średnich lub małych przedsiębiorstw,
• 5 lub 15 punktów procentowych dla inwestycji realizowanych na określonych obszarach.

Przykładowy program, w ramach którego udzielana jest lub będzie pomoc: Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki.

Pomoc na inwestycje przyznaje się wyłącznie na moce nowo zainstalowane lub odnowione.

Katalog kosztów kwalifikowalnych obejmuje:

• dodatkowe koszty inwestycji w urządzenia niezbędne do tego, by instalacja mogła funkcjonować jako wysokosprawna instalacja kogeneracyjna, w porównaniu z konwencjonalną instalacją energii elektrycznej lub grzewczej o takiej samej mocy, lub dodatkowe koszty inwestycji na modernizację w celu uzyskania wyższej sprawności, w przypadku, gdy istniejąca instalacja spełnia już próg wysokiej sprawności.

Intensywność pomocy wynosi maksymalnie 45% kosztów kwalifikowalnych z możliwością zwiększenia o:

• dodatkowe 10 lub 20 punktów procentowych w przypadku pomocy na rzecz średnich lub małych przedsiębiorstw,
• 5 lub 15 punktów procentowych dla inwestycji realizowanych na określonych obszarach.

Przykładowe programy, w ramach których udzielana jest lub będzie pomoc: Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki, Fundusz Modernizacyjny.

Pomoc inwestycyjną przyznaje się wyłącznie na nowe instalacje. Pomoc nie jest przyznawana ani wypłacana po oddaniu instalacji do eksploatacji i jest niezależna od wydajności.

Katalog kosztów kwalifikowalnych obejmuje:

• dodatkowe koszty inwestycji niezbędne do propagowania wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych.

Intensywność pomocy wynosi 30% lub 45% kosztów kwalifikowalnych w zależności od przyjętej metodologii ustalenia wysokości kosztów z możliwością zwiększenia o:

• dodatkowe 10 lub 20 punktów procentowych w przypadku pomocy na rzecz średnich lub małych przedsiębiorstw,
• 5 lub 15 punktów procentowych dla inwestycji realizowanych na określonych obszarach.

W przypadku, gdy pomoc jest przyznawana w drodze procedury przetargowej zgodnej z zasadami konkurencji, intensywność pomocy może wynieść 100% kosztów kwalifikowalnych.

Przykładowe programy, w ramach których udzielana jest lub będzie pomoc: Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki, Fundusz Modernizacyjny. 

W przypadku zakładu produkcyjnego katalog kosztów kwalifikowalnych obejmuje:

• dodatkowe koszty niezbędne do budowy, rozbudowy i odnowienia jednej lub większej liczby jednostek wytwórczych w celu ich eksploatacji jako efektywnego energetycznie systemu ciepłowniczego i chłodniczego w porównaniu z tradycyjnym zakładem produkcyjnym (inwestycja stanowi integralną część efektywnego energetycznie systemu ciepłowniczego i chłodniczego).

 
Intensywność pomocy wynosi maksymalnie 45% kosztów kwalifikowalnych z możliwością zwiększenia o:

• dodatkowe 10 lub 20 punktów procentowych w przypadku pomocy na rzecz średnich lub małych przedsiębiorstw,
• 5 lub 15 punktów procentowych dla inwestycji realizowanych na określonych obszarach.

W przypadku sieci dystrybucji katalog kosztów kwalifikowalnych obejmuje koszty inwestycji. Kwota pomocy w przypadku sieci dystrybucji nie może przekroczyć różnicy między kosztami kwalifikowalnymi a zyskiem operacyjnym.

Przykładowe programy, w ramach których udzielana jest lub będzie pomoc: Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki, Fundusz Modernizacyjny. 

Pomoc przyznawana jest na wybudowanie lub modernizację infrastruktury energetycznej.

Katalog kosztów kwalifikowalnych obejmuje koszty inwestycji.

Kwota pomocy nie może przekraczać różnicy między kosztami kwalifikowalnymi a zyskiem operacyjnym z inwestycji.

Przykładowe programy, w ramach których udzielana jest lub będzie pomoc: Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki, Krajowy Plan Odbudowy.
 

Pomoc udzielana jest wyłącznie na:

1. instalacje o zainstalowanej mocy poniżej 500 kW służące do produkcji energii ze wszystkich źródeł odnawialnych, z wyjątkiem energii wiatrowej, w przypadku której przyznaje się pomoc na instalacje o zdolnościach produkcyjnych poniżej 3 MW lub z liczbą jednostek wytwórczych poniżej 3, i produkcji biopaliw, w przypadku których przyznaje się pomoc na instalacje o zainstalowanej mocy poniżej 50 000 ton rocznie,
2. instalacje produkujące w sposób zrównoważony biopaliwa, które nie są biopaliwami produkowanymi z roślin spożywczych oraz nie podlegają obowiązkowi w zakresie dostaw lub obowiązkowi wykorzystania w charakterze domieszki.

Pomoc na jednostkę energii nie może przekraczać różnicy pomiędzy łącznymi uśrednionymi kosztami wytworzenia energii z danego źródła odnawialnego i ceną rynkową danej formy energii.

Maksymalna stopa zwrotu stosowana do obliczenia uśrednionych kosztów nie może przekroczyć odpowiedniej stopy swapowej powiększonej o premię wynoszącą 100 punktów bazowych.

Pomoc przyznaje się wyłącznie do czasu pełnej amortyzacji instalacji zgodnie z ogólnie przyjętymi zasadami rachunkowości i należy ją pomniejszyć o wszelką pomoc inwestycyjną przyznaną na instalację.